Terwijl mijn vrouw en ik onze paspoorten aan de medewerkster van de gemeente overhandigen volgen we nauwlettend haar handelingen. Nietsvermoedend zet ze de gegevens van het eerste paspoort in de computer. Zo gauw ze bij de geboortedatum van het tweede paspoort aankomt zien we een frons op haar voorhoofd verschijnen. Verbaasd gaat haar blik van het ene paspoort naar het andere en weer terug. Als ze opkijkt, ziet ze ons beide voluit grijnzen. “Jullie zijn op dezelfde dag geboren…?”, vraag ze enigszins verward.
Mijn vrouw en ik hebben inderdaad dezelfde geboortedatum. Zij vindt het niet echt gezellig om haar verjaardag met mij te moeten delen, maar ik vind het wel praktisch en wiskundig gezien vind ik het prachtig. Als het aan mij ligt zien ook onze eventuele kinderen op 8 maart voor het eerst het levenslicht.
Een ander voorbeeld van een dergelijke toevalligheid zijn twee broers die beide op schrikkeldag jarig zijn, maar wel vier jaar na elkaar geboren zijn. True story. Uiteraard zijn dergelijke situaties niet uniek, maar uitzonderlijk zijn ze wel. Wat is nou de kans dat zoiets voorkomt?
Omdat er 365 dagen in een jaar zitten is de kans dat twee mensen op dezelfde dag jarig zijn 1 op 365. Mijn vrouw en ik zijn echter ook nog eens in hetzelfde jaar geboren. Als je aanneemt dat het leeftijdsverschil binnen een relatie maximaal vijf jaren is, kun je stellen dat zojuist genoemde kans nog eens elf keer zo klein wordt. Dus pak hem beet 1 op 4000. Best uitzonderlijk inderdaad.
Toch zijn er situaties waarin de intuïtie van de mens er behoorlijk naast kan zitten. Wanneer je bijvoorbeeld aan een groep mensen vraagt wat de kans is dat twee mensen uit die groep op dezelfde dag jarig zijn, zal deze kans vrij laag worden ingeschat. Terwijl vanaf een groepsgrootte van 23 personen deze kans al groter dan 50% is. Zo gauw de groep uit minstens 57 personen bestaat, is deze kans zelfs al toegenomen tot 99%. Dit verjaardagenparadox doet het altijd goed op verjaardagsfuifjes. Bijvoorbeeld ter doorbreking van een ongemakkelijke stilte. Geen dank.