De tijdwaarneming bij het wielrennen vormt een belangrijke bron van informatie. De cijfers boven in beeld bij de televisie-uitzending van de Vuelta geven precies aan hoeveel minuten voorsprong de kopgroep op het peloton heeft. Maar wat betekenen deze getallen eigenlijk precies? Al voordat ik interesse in het wielrennen kreeg, concludeerde ik dat deze waarneming behoorlijk misleidend kan zijn.
De meest praktische grootheid om een voorsprong aan te geven is afstand. Maar op de racefiets is de ene meter de andere niet, dus vanuit sportief oogpunt is het logischer om een voorsprong uit te drukken in tijd. Maar de tijd die nodig is om een bepaalde afstand af te leggen is afhankelijk van de snelheid.
De achtervolgende wielrenner moet de afstand tot aan de koploper nog afleggen, dus zijn snelheid over die afstand kan niet gebruikt worden. Maar ook de prestaties van de koploper in de meters tussen hem en zijn achtervolger worden buiten beschouwing gelaten.
Wanneer de voorsprong van de koploper namelijk één minuut bedraagt, betekent dit dat het precies één minuut is geleden dat de koploper op het punt was waar zijn achtervolger momenteel is. Er gaat een hoop informatie verloren met deze tijdwaarneming.
Het is in theorie zelfs mogelijk dat een voorsprong van enkele minuten in één klap weggewerkt wordt. Laat me dit illustreren aan de hand van een voorbeeld.
Stel, Fausto Coppi en Eddy Merckx fietsen een wedstrijd tegen elkaar. Ze gaan tegelijk van start, maar na enige tijd ligt Merckx precies tien kilometer voor. Omdat hij de laatste tien kilometer keurig vijftig gemiddeld heeft gereden, bedraagt zijn voorsprong op Coppi twaalf minuten.
Vanwege zijn ruime voorsprong besluit Merckx het rustig aan te doen. Hij stapt af, gaat op het terras zitten en bestelt een Kwaremont. Ondertussen probeert Coppi de achterstand te verkleinen en gaat vijftig per uur fietsen.
Coppi fiets op dit gedeelte van het traject even hard als Merckx twaalf minuten eerder deed. De achterstand blijft dus constant twaalf minuten, terwijl de afstand in meters hard afneemt.
Ook als Coppi het terras, waar Merckx de laatste slok van zijn biertje neemt, tot op tien meter is genaderd geven de cijfers boven in beeld een achterstand van twaalf minuten aan. Het is immers twaalf minuten geleden dat Merckx tien meter vóór het terras was.
Op het moment dat Coppi het terras passeert, is zijn achterstand in één klap weggewerkt. Vanaf dat moment bouwt hij per minuut zestig seconden voorsprong op. Het kan verkeren. Terwijl de Belgen met de handen in het haar zitten is De Witte Dame in haar nopjes.
In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Ook bij het wielrennen niet.